TRAFİK KAZALARINDA HUKUKİ SÜREÇ
Trafik kazasından sonra dava açılabilmesi için 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunun'da yapılan son değişikliklere göre öncelikli olarak trafik sigortasına başvuru yapılması gerekmektedir. Yapılan başvuru sonrasında 15 gün içerisinde ilgili trafik sigortası zarar görene cevap vermediğinde ya da zarar görenin talepleri karşılanmadığında zarar gören dava açma yoluna veya sigorta tahkim komisyonuna başvurma yoluna gitme hakkına sahip olur. Bu zorunluluğa ilişkin İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 9. Hukuk Dairesi'nin 14/02/2019 T., 2019/393 E. ve 2019/171 K. sayılı kararı mevcuttur. Bu karar şu şekildedir: "Dava şartları, davanın esası hakkındaki yargılamanın devamı için gerekli olan şartlar olup, davanın açılabilmesi için değil, mahkemenin davanın esasına girebilmesi için aranan kamu düzeni ile ilgili zorunlu koşullardır. HMK’nın 115/2 maddesi uyarınca mahkeme dava şartı noksanlığını tespit ederse davanın usulden reddine karar verir. Ancak dava şartı noksanlığının giderilmesi mümkün ise bunun tamamlanması için kesin süre verir. Bu süre içinde dava şartı noksanlığı giderilmemişse davayı, dava şartı yokluğu sebebiyle usulden reddeder. KTK’nın 97. maddesi ile getirilen başvuru koşulu da tamamlanabilir bir dava şartı niteliğinde olduğundan mahkemece bu dava şartı yerine getirilmeksizin dava açıldığının tespiti halinde, davacı vekiline 2918 sayılı KTK’nın 97. maddesinde öngörülen başvuruya ilişkin eksikliği gidermesi için kesin süre verilmeli, başvuru yapılması halinde başvurunun akıbeti beklenmeli, sigorta şirketince 15 gün içinde cevap verilmemesi veya verilen cevabın talebi karşılamaması halinde dava şartının yerine getirildiği kabul edilerek davanın esasına girip deliller toplanıp değerlendirilerek ortaya çıkacak sonuca göre bir karar verilmeli, kesin süre içinde başvuruya ilişkin dava şartının yerine getirilmemesi halinde ise bu kez dava şartı yokluğundan davanın usulden reddine karar verilmelidir."
Sigorta şirketine başvuru için gerekli evraklar aşağıdaki gibidir;
1)Trafik kazasına ilişkin kaza tespit tutanağı ve trafik kazasına ilişkin bilirkişi raporu
2)Hastane ya da epikriz raporu
3)Tedavi olunduğuna dair varsa faturalar
4)Kazaya ait hasar fotoğrafları
5)Kazaya karışan diğer araç ya da araçların ruhsat(lar)ı ve trafik poliçe örnekleri
6)Zarar görenin yani hak sahibinin nüfus cüzdanı örneği (Zarar gören yani hak sahibi gerçek kişi değil tüzel kişi ise tüzel kişinin yetkilisinin nüfus cüzdanı örneği ve tüzel kişinin imza sirküsü)
7)Zarar görenin yani hak sahibinin banka hesap bilgileri
8)Zarar görenin yani hak sahibinin taleplerini içeren ve kazayı anlattığı başvuru dilekçesi
Bu evraklar ile sigorta şirketine iadeli taahhütlü posta ya da noter aracılığı ile başvuru yapılmaktadır.
Sigorta şirketinin yapılan başvuruya 15 gün içinde dönüş yapmamış olması, dönüş yapmış olsa dahi verilen cevabın zarar görenin taleplerini karşılamaması veyahut da dönüş yapılması ve verilen cevabın zarar görenin taleplerini bir kısmını karşılamış olması durumunda iki yol mevcuttur; ya sigorta tahkim komisyonuna başvurulur ya da dava yoluna gidilir.
SİGORTA TAHKİM KOMİSYONUNA BAŞVURU SÜRECİ
Sigorta Tahkim Komisyonu 5684 sayılı Sigortacılık Kanunu ile kurulmuştur ve komisyona üye sigorta kuruluşları ile sigorta ettiren ya da sigortadan menfaat sağlayan kişiler arasında sigorta sözleşmelerinden doğan uyuşmazlıkları, bağımsız sigorta hakemleri aracılığı ile hakkaniyete uygun, tarafsız ve seri bir şekilde çözmeyi amaçlamaktadır.
Tahkim sistemine kayıtlı olan bir sigorta kuruluşu ile uyuşmazlık yaşandığında bu uyuşmazlığın çözülebilmesi için ilgili sigorta kuruluşuna başvurulması gerekmektedir. Sigorta kuruluşundan 15 gün içerisinde bir dönüş alınamazsa ya da geri dönüş başvuranın taleplerini karşılamazsa sigorta kuruluşundan alınan nihai cevabı ve gerekli diğer evrakları toplayarak sigorta tahkim komisyonuna başvuru yapılabilmektedir.
Sigorta tahkim komisyonuna başvuru için gerekli evraklar aşağıdaki gibidir;
1)Zarar görenin ıslak imzasının yer aldığı başvuru formu
2)Başvuruya ilişkin ücretin ödendiğine dair banka makbuzu örneği
3)Sigorta kuruluşuna gönderilen müracaata ilişkin yazı
4)Sigorta şirketinden gelen nihai cevap yazısı ya da sigorta şirketine başvurunun ardından 15 iş günü sonunda yazılı cevabın gelmediğine ilişkin belgeler (Bu belgeler iadeli taahhütlü posta, noterden gönderilen ihtarname, kargo alındısı, sigorta şirketinin evrak kayıt tarihini gösteren bir örnek vs. olabilir)
5)Sigorta şirketinden gelen nihai cevap yazısının taleplerinizi neden karşılamadığına ilişkin açıklama ve ek olarak sigorta tahkim komisyonundan talep edilen hususlar (Bu hususlar başvuru formuna da yazılabilmektedir)
6)İddia ettiğiniz olguları destekleyecek belgelerin suretleri (Bunlar poliçe sureti, mevcut ise sigorta sözleşmesi vs. olabilir)
7)Vekaletname (Vekaletnamede sigorta tahkim komisyonuna müracaat yetkisinin verildiğine ilişkin özel yetki ya da alternatif uyuşmazlık çözüm yollarına başvurma yetkisinin verildiğine dair özel yetki bulunmalıdır)
8)Vekalet suret harç makbuzu ve baro pulu
DAVA YOLU
Trafik kazasının ardından kazadan kaynaklı zarar gören kişi veya kişilerin açmış olduğu davaya trafik kazası sebebiyle tazminat davası denir. Bu dava zarar gören kişi ya da kişilerin mağduriyetlerini karşılamak amacı ile açılmaktadır.
ZAMANAŞIMI
Trafik kazası sebebi ile açılacak tazminat davalarında zaman aşımı süresi zarar görenin, zararı ve faili öğrendiği tarihten itibaren başlayarak 2 yıldır. Zarar gören, faili ve zararı daha geç öğrense bile Karayolları Trafik Kanunu'nun 109. maddesine göre her halukarda fiilin işlenmesinden itibaren 10 yıllık süre içerisinde dava açabilmektedir.
Karayolları Trafik Kanunu'nun 109. maddesinin 2. fıkrasına göre trafik kazası sebebi ile bir suç işlenmişse ceza zamanaşımı süreleri de uygulanır. Yaralanma söz konusu ise taksirle yaralama, öldürme söz konusu ise taksirle öldürme suçu gündeme gelecektir. Trafik kazası sonucunda bir yaralanma ya da ölüm meydana gelmiş ise ceza kanununda o suç için öngörülen dava zamanaşımı süresi ne ise maddi ve manevi tazminat davası açma süresi de o olacaktır.
TARAFLAR
Trafik kazası neticesinde yaralanma meydana gelmişse, yaralanan kişinin bizzat kendisi maddi ve manevi tazminat davası açabilir. Trafik kazası neticesinde kişide ağır bedensel bir yaralanma meydana gelmişse, yaralanan kişinin yakınları (anne, baba, eş, çocuklar, nişanlı) da Borçlar Kanunu'nun 56. maddesine göre yalnızca manevi tazminat davası açabilmektedirler.
Trafik kazası niteliği itibari ile haksız fiil olduğundan maddi ve manevit tazminat davası da haksız fiil sorumlularına açılır. Haksız fiil sorumluları; aracın sürücüsü, aracın sahibi, aracın işleteni veya sigorta şirketi olabilir.
GÖREVLİ MAHKEME
Trafik kazası nedeni ile açılacak tazminat davalarında kural olarak görevli mahkeme asliye hukuk mahkemesidir. Ancak dava sigorta şirketine karşı açılacak ise bu durumda görevli mahkeme asliye ticaret mahkemesi olacaktır. Eğer dava sorumlulular ile birlikte sigorta şirketine açılacak ise bu durumda da görevli mahkeme yien asliye ticaret mahkemesi olacaktır.
YETKİLİ MAHKEME
Ölümlü ya da yaralanmalı trafik kazalarından birden çok yetkili mahkeme vardır. Bu mahkemeler aşağıda sıralanmıştır;
1)Sigorta şirketinin merkezinin bulunduğu yer mahkemesi (HMK m.14/2)
2)Trafik kazası neticesinden zarar gören kişinin yerleşim yeri mahkemesi (HMK m.16/1)
3)Trafik kazasının vuku bulduğu yer mahkemesi (HMK m.16/1)
4)Davalılardan herhangi birisinin yerleşim yeri mahkemesi (HMK m.6)
KAZA NETİCESİNDE TALEP EDİLEBİLECEK ZARARLAR
Borçlar Kanunu'nun 54. maddesine göre talep edilebilecek maddi zararlar şunlardır;
1)Tedavi giderleri.
2)Kazanç kaybı.
3)Çalışma gücünün azalmasından ya da yitirilmesinden doğan kayıplar.
4)Ekonomik geleceğin sarsılmasından doğan kayıplar
Borçlar Kanunu'nun 56. maddesine göre talep edilebilecek manevi zararlar şunlardır;
"Hâkim, bir kimsenin bedensel bütünlüğünün zedelenmesi durumunda, olayın özelliklerini göz önünde tutarak, zarar görene uygun bir miktar paranın manevi tazminat olarak ödenmesine karar verebilir.
Ağır bedensel zarar veya ölüm hâlinde, zarar görenin veya ölenin yakınlarına da manevi tazminat olarak uygun bir miktar paranın ödenmesine karar verilebilir."
TRAFİK KAZALARINDA ARABULUCULUK
Trafik kazalarından kaynaklanan tazminat davalarında arabuluculuk zorunlu değil ihtiyaridir. Ancak tazminat davasında husumet sigorta firmalarına karşı da yöneltilecekse sigorta poliçesi kapsamında en azından sigorta firmasına karşı arabuluculuğa başvurulması zorunludur.
AV. SULTAN ESER